Αναμφίβολα ο τομέας της πόρτας έχει πολλά παρακλάδια και πολλές υποκατηγορίες ανάλογα με τον τύπο, τη δομή, αλλά και την εφαρμογή που θέλουμε για κάθε πόρτα. Οι πόρτες ορίζουν διαδρομές και επιτρέπουν επιπλέον τη μετακίνηση ανθρώπων ή αντικειμένων από χώρο σε χώρο, διαμορφώνοντας την προστασία από εξωτερικές επιδράσεις, ενώ επηρεάζουν σημαντικά την αισθητική των κτιρίων. Είτε μιλάμε για οικιστικές (μεσόπορτες, ασφαλείας), είτε για επαγγελματικές (Πυράντοχες, ηχομονωτικές – ακουστικές, αντιμικροβιακές και ακτινοπροστασίας), ο κατασκευαστής και η ποιότητα των υλικών που την απαρτίζουν παίζουν από τους σημαντικότερους ρόλους, όπως και του τεχνικού που θα την τοποθετήσει.
Σχεδιασμός – Προδιαγραφές
Τα κουφώματα (πόρτες, παράθυρα) ως προς τη χρήση τους διακρίνονται σε τρεις μεγάλες ομάδες:
- Τα εξωτερικά κουφώματα, τα οποία τοποθετούνται σε εξωτερικούς τοίχους.
- Τα εσωτερικά κουφώματα που τοποθετούνται σε εσωτερικούς χώρους και διαχωριστικές κατασκευές.
- Τα κουφώματα ειδικών προδιαγραφών, τα οποία μπορεί να είναι εσωτερικά ή εξωτερικά, ανάλογα με τις απαιτήσεις, που πρέπει να ικανοποιούν.
Συμπερασματικά, τα κουφώματα είναι ιδιαίτερα δύσκολες κατασκευές, γιατί πρέπει να ικανοποιούν πολλές απαιτήσεις και οι ιδιότητες τους είναι συνάρτηση των ιδιοτήτων των υλικών, από τα οποία αποτελούνται, της ποιότητας κατασκευής και του τρόπου λειτουργίας.
Ποιες όμως είναι οι βασικές ιδιότητες μιας πόρτας;
Θερμομόνωση
Το κούφωμα το οποίο συνδέει κλιματιζόμενο χώρο με μη θερμαινόμενο ή εξωτερικό χώρο, είναι αναγκαίο να διαθέτει ορισμένη θερμομονωτική ικανότητα. Η κατασκευή στο σύνολο της πρέπει να αποκλείει τη δημιουργία θερμογεφυρών. Το υλικό κατασκευής επηρεάζει σημαντικά τη θερμομόνωση. Το ξύλο ως θερμομονωτικό υλικό ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο στην απαίτηση αυτή σε αντίθεση με τα άλλα υλικά (μέταλλα, αλουμίνιο, πλαστικό) που δημιουργούν θερμογέφυρες.
Ηχομόνωση
Προδιαγραφές και κανονισμοί ορίζουν τους απαιτούμενους κατώτερους δείκτες ηχομόνωσης των κουφωμάτων, ανάλογα με τις ανάγκες των χώρων. Με την κατάλληλη κατασκευή των κουφωμάτων μπορεί να βελτιωθεί η ακουστική συμπεριφορά των χώρων και να περιορισθούν οι αερόφερτοι ήχοι.
Πυραντοχή – πυραντίσταση
Η συμπεριφορά ενός κουφώματος σε φωτιά εξαρτάται από την αντοχή των υλικών κατασκευής σε αυτή και από την αντίσταση του στη μετάδοσή της από το χώρο, όπου εκδηλώθηκε, στο γειτονικό. Οι σχετικές απαιτήσεις κι τα χαρακτηριστικά προδιαγράφονται από αντίστοιχους κανονισμούς. Τα υλικά κατασκευής ενός κουφώματος δεν πρέπει να είναι εύφλεκτα και να εκλύουν επικίνδυνα ή τοξικά αέρια τόσο κατά την καύση τους, όσο και με την επίδραση ακραίων θερμοκρασιών και υγρασίας.
Άνεμος, ήλιος, υγρασία
Τα εξωτερικά κουφώματα μπορεί να είναι εκτεθειμένα σε ανεμοπίεση, υγρασία, βροχή, χιόνι – χαλάζι, καθώς και σε ηλιακή ακτινοβολία. Ο συνδυασμός βροχής – χιονιού – χαλαζιού με ισχυρό άνεμο που ωθεί το νερό, το χιόνι, το χαλάζι στο κούφωμα είναι συχνά φαινόμενα, όπως και ο συνδυασμός υγρασίας με παγετό. Τα εσωτερικά κουφώματα ορισμένων χώρων (κουζίνα, WC), λόγω της χρήσης τους είναι εκτεθειμένα σε υγρασία ή νερό. Η συμπεριφορά των κουφωμάτων πρέπει να προδιαγράφεται και να ελέγχεται, διότι επηρεάζει την ποιότητα διαβίωσης, το κόστος λειτουργίας, συντήρησης και αντικατάστασης.
Μηχανική αντοχή ή Μηχανικές ιδιότητες
Τα κουφώματα δέχονται συνεχώς μηχανικές καταπονήσεις που προέρχονται από βίαιο χειρισμό, από σκόπιμη ενέργεια, πρόσπτωση ανθρώπου ή αντικειμένου, από σεισμούς και άλλα απρόβλεπτα γεγονότα. Η περισσότερο συνηθισμένη μηχανική καταπόνηση ενός κουφώματος είναι η κρούση.
Οπτική επαφή, φωτισμός, θέα
Η εξασφάλιση σε ένα χώρο φυσικού φωτισμού, οπτικής επαφής ή θέας αποτελεί αποστολή των παραθύρων και των υαλοστασίων. Το κούφωμα θα πρέπει να ικανοποιεί την αναγκαιότητα αυτή παράλληλα με την εξασφάλιση της θερμομόνωσης και της μηχανικής αντοχής του.
Σταθερότητα διαστάσεων
Τα φύλλα και το πλαίσιο ενός κουφώματος πρέπει να είναι σταθερές κατασκευές και να λειτουργούν με ευκολία και ασφάλεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η μεταβολή των διαστάσεων του ξύλου λόγω ρίκνωσης και διόγκωσης, που παρατηρείται κατά την αποβολή και πρόσληψη υγρασίας, επηρεάζει καθοριστικά την σταθερότητα της κατασκευής. Ανάλογη επίδραση ασκεί η συστολή- διαστολή του μετάλλου και του αλουμινίου κατά τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Η χρήση των κατάλληλων πρώτων υλών και η τήρηση των κανόνων τεχνολογίας, κατά την κατασκευή και το φινίρισμα του κουφώματος, εξασφαλίζουν τη σταθερότητα των διαστάσεων.
Διαστάσεις κουφωμάτων
Σύμφωνα με το γερμανικό πρότυπο DIN 18100, το πλάτος και το ύψος των πορτών πρέπει να είναι πολλαπλάσια της βασικής διάστασης 125mm. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ελάχιστες διαστάσεις προδιαγράφονται μαζί με άλλα χαρακτηριστικά από τον κανονισμό πυροπροστασίας, τον κτιριολογικό κανονισμό ή άλλες διοικητικές πράξεις. Για πόρτες που εξυπηρετούν βοηθητικούς χώρους δεν υπάρχουν ελάχιστες διαστάσεις. Βασικός παράγοντας καθορισμού των διαστάσεων των πορτών είναι η χρήση του χώρου τον οποίο εξυπηρετούν και οι απαιτήσεις για διέλευση ανθρώπων, αντικειμένων, οχημάτων. Για τη διέλευση ανθρώπων, το ύψος 210 έως 220 cm είναι αρκετό, ενώ το πλάτος της πόρτας προσδιορίζεται με βάση το θεωρητικό πληθυσμό του χώρου που εξυπηρετεί, με ελάχιστο τα 60 cm, καθώς και τις ιδιαιτερότητες των χρηστών (ηλικιωμένοι, παιδιά, άτομα με ειδικές ανάγκες). Για τη διέλευση φορείων, αντικειμένων, εμπορευμάτων, το πλάτος ή και το ύψος θα πρέπει να αυξηθεί κατάλληλα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για τη διέλευση φορείων το πλάτος των πορτών δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο των 115 cm. Οι διαστάσεις των πορτών, που επιτρέπουν τη διέλευση οχημάτων ή ογκωδών αντικειμένων προσδιορίζονται από τις διαστάσεις τους και τις απαιτήσεις κίνησης και ελιγμών των οχημάτων. Συμπερασματικά, χρήση του χώρου προσδιορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις διαστάσεων των πορτών.
